"ŽIVI FOSIL" I SIMBOL OPSTANKA NA OBRONCIMA TARE: 150 godina od otkrića Pančićeve omorike

Botaničar dr Josif Pančić, otkrio je 1875. godine neobičnu vrstu četinara, do tada nepoznatu nauci: na obroncima planine Tare, zatekao je čudo prirode koje je pre nekoliko desetina miliona godina bilo veoma rasprostranjeno, nakon čega je našlo svoje jedino utočište i preživelo poslednje ledeno doba na liticama kanjona. Od otkrića Pančićeve omorike prošlo je tačno 150 godina, a ova endemska vrsta i danas je veoma retka i izuzetno ugrožena.

NP Tara

Pančićeva omorika danas se može videti u srednjem toku Drine, na nevelikom području Nacionalnog parka Tara – tu se ona čuva kao simbol opstanka i jedinstveno nacionalno prirodno blago, kao „živi fosil“, opstao na teško pristupačnim i strmim krečnjačkim i serpentinskim kamenjarima.

Delovi areala Pančićeve omorike, koji imaju kontinualni karakter na planini Tari pre 40 godina izdvojeni su i proglašeni kao strogi rezervati prirode, a punktovi gde se javljaju pojedinačna stabla ili manje grupe stabala omorike zaštićeni su kao spomenici prirode.

EXTRA BET - KVOTA DO 500 NA JEDNOM MEČU

NP Tara

Ukupno je evindentirano 22 lokaliteta sa omorikom na Tari.

Nacionalni park Tara, uz domaće naučne institucije i prirodnjačke organizacije u misiji je očuvanja i proučavanja Pančićeve omorike. Radi podsećanja na „kraljicu četinara“ a povodom velikog jubileja, Zavod za zaštitu prirode Srbije i Pošta Srbije, posvetili su joj novo izdanje poštanskih marki i koverti.

EXTRA BET - KVOTA DO 500 NA JEDNOM MEČU

NP Tara

- Na prostoru šireg područja nacionalnog parka raste preko 1.100 biljnih vrsta, što predstavlja gotovo trećinu ukupne flore Srbije. Najmarkantnije obeležje biljnog sveta Tare jeste jedinstvena vrsta, carica svih endemita Pančićeva omorika (Picea omorica). Međutim pored omorike Pančić je otkrio na planini Tari i u njenoj neposrednoj blizini još nekoliko novih vrsta za nauku – saznajemo u Nacionalnom parku Tara.

Do sada, je istraživanjima je otkriveno 96 vrsta lišajeva, 171 vrsta mahovina, 30 vrsta paprati, 7 vrsta golosemenica, 950 vrsta skrivenosemenica.  Ovako velika raznovrsnost, prisustvo retkih, reliktnih i endemičnih vrsta svrstavaju Taru u floristički izuzetna područja ne samo u Srbiji, već u Evropi i u svetu.

- Šume Nacionalnog parka Tara spadaju u najvrednije i najočuvanije šume Evrope i jedan su od njenih temeljnih fenomena. Različiti šumski ekosistemi pokrivaju više od 75% njene ukupne površine, odnosno 15.5 hiljada hektara. Od 40 različitih šumskih zajednica koje se mogu naći u parku najrasprostranjenija je mešovita šumska zajednica smrče, jele i bukve. Ona apsolutno dominira područjem i zauzima preko 80 odsto njene površine, a najzastupljenija vrsta drveća na području parka je jela – dodaju u Nacionalnom parku Tara.

Četinar iz roda smrča, Pančićeva omorika, ima pravo i vitko stablo sa piramidalnom krošnjom. Dostiže visinu do 40 metara, a u prečniku debljinu do 60 centimetara. Cveta od marta do maja, a ljubičaste šišarice se javljaju pri vrhu krošnje u jesen.

Pančićeva omorika je u poslednjih 40 godina zaštićena od seče, a već 10 godina „uživa i status“ zaštićene prirodne retkosti naše flore. Danas postoji oko 600 naučnih radova i bibliografskih jedinica u kojima je ona proučavana.

Na području Nacionalnog parka zaštićena je 21 biljna vrsta, reč je o prirodnim retkostima od izuzetnog značaja, to su: prečica, tisa, muški božur, zelenika, lincura, zlatni šumski ljiljan, crepasta gladiola, kaćun i veliki kaćun, gudijera…

DVE DECENIJE TRAGANjA

Omoriku je Pančić  pronašao 1875. godine u Sklopovima kod sela Zaovine na Tari. Tragao je ponukan nazivom omorika, koji je bio poznat u narodu užičkog kraja odvajkada. Prvi put za omoriku Pančić je saznao 1856. godine na putovanju po užičkom okrugu, ali tada nije mogao da nađe nikoga ko bi uspeo da mu pokaže to drvo. Posle 20 godina traganja, Pančić je uspeo da se susretne sa novom vrstom četinara i da je predstavi naučnoj javnosti.

Ime omorika potiče od reči mor, moriti, omorina, a koje se odnose na tamnu boju četinarske šume.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije