KAKO JE PRVA AVIONSKA KOMPANIJA SPOJILA CENTRE BIVŠE KRALJEVINE: Objavljena knjiga "Aeroput" istoričara Bojana Dimitrijevića i Ilije Kukobata

KNjIGA "Aeroput" istoričara Bojana Dimitrijevića i Ilije Kukobata, objavljena je nedavno u zajedničkom izdanju Arhipelaga i Instituta za savremenu istoriju iz Beograda, u ediciji Vreme i priča.

Arhipelag

Reč je o nepoznatoj i zanimljivoj istoriji društva za vazdušni saobraćaj koje je postojalo od 1927. do 1948. godine. Nastao u Kraljevini Jugoslaviji, "Aeroput" deluje i u prvim godinama socijalističke Jugoslavije.

Kako navode izdavači, Jugoslovensko društvo za vazdušni saobraćaj "Aeroput" tipičan je izdanak opšteg razvoja vazduhoplovstva između dva svetska rata, kako u domenu ideje, ljudi i aviona koji su ga činili, tako i u domenu unutrašnje i spoljne politike Kraljevine. Formalno je postojao dve decenije, ali je letački bio aktivan u ukupno 14 letačkih sezona. Za to vreme je uspostavio vazdušni saobraćaj u Kraljevini, povezujući regionalne centre s prestonicom, ali i Beograd s važnim centrima susednih država.

Nastao je u krugu oduševljenih pristalica avijacije, od kojih su mnogi bili veterani Prvog svetskog rata i borili se u vazduhu s protivnicima. Podržali su ga predstavnici države, vojske, krupnog kapitala, bankari, ali i masonerija, uglavnom iz jugoslovenske prestonice i nekoliko regionalnih centara. Tadašnja javnost je pratila razvoj vazduhoplovstva i u svetu, i u Jugoslaviji, ali su tek daljinski let pilota Sondermajera i Bajdaka od Pariza do Bombaja i nazad do Beograda, kao i otvaranje beogradskog aerodroma 1927. godine, dali potreban impuls upisivanju akcija i podršci države za početak rada Društva.

Arhipelag

Prva linija je spojila Beograd i Zagreb, 1928. godine, a potom su povezivani i Skoplje, Sušak, Sinj-Split, nešto kasnije i Ljubljana, Sarajevo, Dubrovnik, Podgorica... Tako je prevladavana loša drumska i spora železnička mreža. Ujedno, vazdušne linije su imale ulogu spajanja delova nove države, nastale iz nekoliko predratnih. To je bitna uloga "Aeroputa", naglašavaju autori, posebno u kontekstu političkih odnosa Beograda, Zagreba i Ljubljane, kao prestonica tri konstitutivna naroda Kraljevine. Vazdušni saobraćaj tretiran je kao sredstvo za učvršćivanje jugoslovenske države i nacije. Istorija društva za vazdušni saobraćaj postaje tako neobična istorija jedne zemlje i jedne epohe.

Knjiga "Aeroput" opisuje velike trenutke u razvoju društva, otvaranje novih linija i nabavku modernih aviona, najpoznatije pilote, kao i avionske katastrofe u istoriji. Sadrži i veliki broj fotografija, uključujući i fotografije čuvenih jugoslovenskih pilota između dva svetska rata.

- Aeroplani "Aeroputa" krstare u svim pravcima velike Kralj(evine) Jugoslavije, preleću njene granice i dopiru na sever do prestonice Austrije, na jug do Soluna, glavnog grada istočnog Sredozemnog mora, spuštaju se na krajnjem zapadu naše Otadžbine kod Sušaka i vezuju Bosnu, kršnu Hercegovinu i neprohodnu Crnu Goru u četiri sata leta za prestonicu Države - beleži jedan tadašnji publicista slaveći uspehe i domete Društva za vazdušni saobraćaj.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije