HARIKINA I OVČENIKOVA SLIKE OTRGLE OD ZABORAVA: Od 32 crvenoarmejca ekshumirana sa gradskog groblja u Paraćinu, „lica“ dobila dva oficira

NA Spomenik crvenoarmejcima na gradskom groblju u Paraćinu stradalim tokom oslobađanja naše zemlje u Drugom svetskom ratu, pre nekoliko dana postavljene su fotografije dva oficira, kapetana Mihaila Stepanoviča Harikina i mlađeg potporučnika Vasilija Fjodoroviča Ovčenikova.

Foto: Udruženje vojnig veterana Paraćin

Njihova imena prva su na spisku izginulih junaka sahranjenih na tom mestu, a slike su postavljene u okviru inicijative koju je pokrenuo Ruski dom u Beogradu da se utvrdi identitet i pronađu fotografije svih boraca Crvene armije stradalih na teritoriji Srbije, te da se obnove i sačuvaju spomen-obeležja podignuta u njihovu čast.

Ovim mukotrpnim i zahtevnim zadatkom bavi se Darija Vinogradova, kustos u moskovskom Centralnom muzeju Velikog otadžbinskog rata, istražujući po vojnim arhivima i dokumentaciji Ministarstva odbrane Rusije. Ona je prilikom postavljanja fotografija na spomenik u Paraćinu, u prisustvu predstavnika Ruskog doma, Ambasade RF, Rusko-srpskog humanitarnog centra iz Niša, lokalne samouprave i paraćinskih boračkih udruženja rekla da već desetak godina traži podatke o vojnicima i oficirima Crvene armije stradalim i nestalim u Jugoslaviji 1944. godine. I da su sa spiska od 32 sahranjena na paraćinskom groblju zasad nađene slike samo dvojice oficira.

Foto: Z. Rašić

Ova tema veoma je iscrpno obrađena u knjizi "Oslobođenje Paraćina u Drugom svetskom radu", objavljenoj prošle godine. Njen autor Mladen Stević, oficir u penziji, koji je i sam prisustvovao postavljanju fotografija, podseća da su aprila 1962. godine sa gradskog groblja u Paraćinu ekshumirana tela 32 borca Crvene armije i jednog iz dvorišta škole u Drenovcu. Njihovi posmrtni ostaci položeni su u zajedničku spomen-kosturnicu u Jagodini. Na spomeniku u se Paraćinu pak nalazi samo 13 imena i to su preminuli od posledica ranjavanja u Hirurško-terenskoj mobilnoj bolnici "Abramov". Ona se tada nalazila u Paraćinu, u tadašnjoj gimnaziji, sada OŠ "Radoje Domanović".

- Tu su ruski lekari lečili ranjenike koji su dovoženi uglavnom sa kraljevačkog fronta. Naime, pošto je to bila hirurška pokretna bolnica, ona je iz Zaječara premeštena u Paraćin prateći jedinice Crvene armije prilikom borbi za oslobođenje Boljevca i Lukova. Nakon što su te jedinice ušle u Paraćin bez borbe, nastavile su potom prema Trsteniku, Kruševcu i Kraljevu. U Kraljevu su borbe trajale sve do 29. novembra, još mesec i po od oslobođenja Paraćina, a ranjenici sa tog fronta su lečeni u bolnici "Abramov" - navodi Stević.

Kad je o pomenuta dva oficira reč, kapetan Harikin bio je pomoćnik komandanta za politički rad 6. gardijskog korpusa, koji se kretao iz pravca Niša prema Aleksincu i Paraćinu. On je nastradao 7. novembra, kad su američki avioni bombardovali rusku kolonu. Verovatno je bio ranjen i prevezen u paraćinsku bolnicu, gde je preminuo i na ovdašnjem groblju sahranjen. Drugi oficir, potporučnik, bio je pripadnik 12. inženjerijske jedinice koja je 21. novembra bombardovana na relaciji Stalać-Paraćin. Tu je on poginuo sa još šest vojnika iz te jedinice.

Stević objašnjava da su oni, prema ruskim vojnim izveštajima, bili najpre sahranjeni u tadašnjoj Ulici kralja Aleksandra u Paraćinu, a verovatno su potom izmešteni na gradsko groblje jer su odatle ekshumirani. On je istraživanjem uspeo da otkrije imena svih šest vojnika te inženjerijske jedinice i još trojice ranjenika, takođe preminulih u mobilnoj bolnici - ukupno devet boraca čija imena se ne nalaze na spomeniku.

Foto: Фото: Удружење војниг ветерана Параћин

POGLEDAJ GALERIJU

- Mi iz paraćinskog Udruženja vojnih veterana upoznali smo Vinogradovu i ostale iz ruske delegacije sa našim saznanjima i da bi bilo pravedno da na spomeniku budu ispisana sva 32 imena. U knjizi koju smo im poklonili objavili smo ukupno 22 imena sa svim podacima, a nedostaje još deset, te smo ih zamolili da nastave da istražuju i pronađu i te bezimene. I da se na taj način odužimo crvenoarmejcima koji su u Srbiji izgubili živote - zaključuje Stević, uz zahvalnost Dariji Vinogradovoj koja je rekla da će nastaviti sa istraživanjima.

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije