"PARAĆINSKE" ZANATLIJE IZ 5400. GODINE PRE NOVE ERE: Nova otkrića u rekonstrukciji života ljudi neolitskog naselja "Motel Slatina"

ARHEOLOŠKI lokalitet "Motel Slatina" otkriven je 1959. godine, a prva istraživanja koja su usledila četiri godine kasnije bacaju ovih dana potpuno novo svetlo u rekonstrukciji života ljudi ovog neolitskog naselja. Kako su istraživači utvrdili, zanatom su se ovde u velikim naseljima bavili oko 5.400 godina pre nove ere.

Fotodokumentacija Zavičajnog muzeja Paraćin

Iskopavanja su na ovom prostoru počela osamdesetih i devedesetih godina prošlog veka. Reč je o lokalitetu koji se prostire istočno od Paraćina - između fabrike stakla, sela Glavica, padine Karađorđevog brda, Petlovca i reke Crnice, na površini od četrdesetak hektara.

Istraživanjima je, kako navodi, arheolog dr Vesna Vučković, savetnik u paraćinskom Zavičajnom muzeju, utvrđeno da je reč o višeslojnom lokalitetu sa tragovima prošlosti iz nekoliko praistorijskih perioda i vremena rimske okupacije.

Foto: Z. Rašić

- Međutim, vinčansko naselje sa ubedljivo najmoćnijim kulturnim slojem, debljine do skoro šest metara, dalo je najznačajnije podatke. Osnovano je oko, 5400. godine pre nove ere i trajalo do kraja ove mlađeneolitske kulture, a jedna od karakteristika vinčanskih zajednica, uključujući i žitelje "Motela Slatina", jeste život organizovan u velikom naseljima koja su brojala i više od 2.000 stanovnika.

Osnova njihove privrede bili su zemljoradnja, stočarstvo i lov. Kameni predmeti u jednom periodu su imali značajnu ulogu u životu neolitskih zajednica, ali su oni često zanemarivani u analizama predmeta pronađenih tokom arheoloških iskopavanja. Međutim, kako ističe naša sagovornica, primena novih pristupa u istraživanju dovela je do novih otkrića:

Foto: Фотодокументација Завичајног музеја Параћин

POGLEDAJ GALERIJU

- Cilj ovih istraživanja je što realnija rekonstrukcija života ljudi u prošlosti, pa smo analizom kamenih artefakata utvrdili da su stanovnici naselja "Motel Slatina" bile vešte zanatlije koje su dostigle specijalizovanu proizvodnju.

Vučkovićeva objašnjava da se to odnosilo pre svega na obradu kamena, posebno na izradu kamenih sekira. Nasuprot očekivanjima, proizvodnja hrane od žitarica i obrada predmeta od kosti i drveta imali su tada manju važnost. Verovatno su, kako ukazuje, žitarice obrađivane manje zbog nedostatka radne snage, pa je zbog toga lov i dalje imao vrlo važnu ulogu.

Prema rečima naše sagovornice, u ovakvim društvima još uvek nije bilo centralizovane uprave, kontrole preko institucija i socijalnog raslojavanja.

- Mlađe neolitske zajednice pokazuju neke elemente socijalne nejednakosti, što je jedan od rezultata proizvodnje viškova. Naše istraživanje je takođe ukazalo da je više od 50 odsto kamena za izradu alata u naselje "Motel Slatina" došlo razmenom, što potvrđuje otvorenost ove vinčanske zajednice u razmeni dobara - otkriva Vučkovićeva.
A takva otvorenost, zaključuje ona, sem protoka robe, nosi sa sobom i protok znanja, informacija i nove tehnologije, što je bilo od izuzetnog značaja za razvoj i opstanak naseobine i njenih žitelja.

Preporučujemo

Reportaže

0 2

CRNO VINO ZA JOŠ CRNjE DANE: Potomci Gala menjaju tradiciju i piju manje vina, ali traže kvalitetnije berbe

17. 11. 2025. u 10:26

Reportaže

0 1

TRI GENERACIJE PRAVE HARMONIKE: Od dedine radionice do sopstvenog brenda kojim pariraju italijanskim

16. 11. 2025. u 21:32

Reportaže

0 7

PONOSNO DRŽI STEG U SPOMEN SOLUNCIMA: Slađana Stamenović gotovo svakog dana nosi srpsku zastavu kod Trijumfalne kapije u Parizu

10. 11. 2025. u 10:05

Reportaže

0 1

ZA JELENINO LEČENjE TREBA 76 MILIONA: Tinejdžerki iz Beograda potrebna pomoć humanih građana kako bi se prikupila sredstva za terapije

10. 11. 2025. u 09:59

Pratite nas i putem iOS i android aplikacije